NGUYÊN LÝ CHẾ HÓA NHU CẦU THEO NGŨ HÀNH (LTT Thủy)

Lí luận ngũ hành của Trung Quốc cho rằng, bất cứ sự vật nào cũng có tương sinh và tương khắc. Nếu chỉ có tương sinh mà không có tương khắc thì không thể duy trì cân bằng bình thường ; nếu chỉ có tương khắc mà không có tương sinh thì sự vật không sinh hoá phát triển được. Cho nên, sinh lâu phải có chế, khắc lâu phải có hoá

Nội dung của nguyên lý chế hoá là:

Mộc khắc thổ, thổ sinh kim, kim khắc mộc : Một em bé mấy ngày không ăn bữa cơm nào. Một hôm no đi ra phố, dến bên cạnh một cửa hàng thấy trong đó bán những thứ rất ngon. Nhưng nó không đủ tiền để mua. Lúc đó có một khách hàng vô ý đánh rơi mẩu bánh mì dưới đất. Người đó nhìn miếng bánh rồi lắc đầu, quay người bỏ đi. Nó nhìn rõ tất cả và cố chờ có cơ hội sẽ đến nhặt, mặc dù cơn đói đang dày vò, hành hạ nó (biểu hiện nhu cầu sinh lí hành thổ). Khi có cơ hội đến thì nó lại do dự, vì nó cảm thấy xấu hổ khi nhặt miếng bánh rơi, nó muốn chờ đến lúc vắng người mới nhặt (nhu cầu tôn trọng khắc nhu cầu sinh lí, mộc khắc thổ). Một lúc sau, người thì vẫn đông nhưng lại xuất hiện một em bé ăn xin (nhu cầu an toàn nảy sinh), nó liền nhảy ra nhặt trước (nhu cầu an toàn đã khắc nhu cầu tôn trọng ở trên).

“Không sợ xấu mặt thì ăn nhiều, sợ xấu mặt thì ăn ít” . Ban đầu là nhu cầu sinh lý đòi hỏi, nhưng vì nhu cầu giữ thể diện cản trở nên không dám ăn nhiều, kết quả chỉ dám ăn ít. Giả sử người này tăng them nhu cầu an toàn thì có thể giải quyết được vấn đề này.

Hoả khắc kim, kim sinh thuỷ, thuỷ khắc hoả: Khi bạn đang toàn tâm toàn ý để đạt mục đích lớn lao của mình nhưng sức mình có hạn nên phải hao tâm tổn sức (nhu cầu thành tích khắc nhu cầu an toàn), lúc này bạn cần có người giúp mình (nhu cầu giao tiếp nảy sinh ). Nhưng nếu bạn chọn nhầm người “chọn mặt, gửi vàng” sẽ làm mục đích lớn lao ban đầu của bạn bị tổn thất (nhu cầu giao tiếp khắc nhu cầu thành tích)

Thổ khắc thuỷ, thuỷ sinh mộc, mộc khắc thổ: Có một cậu bé từ nhỏ rất có chí. Nhưng vì nhà nghèo nên không có tiền đi học (nhu cầu sinh lý khắc nhu cầu giao tiếp). Với lòng ham học cậu bé đã nhờ mẹ dạy chữ. Lớn một chút cậu bé có thể viết được bài văn hay. Nhìn những đứa trẻ con nhà giàu được thầy dạy, đứng ngoài cửa sổ nhìn trộm, cậu bé rất ngường mộ và mong được làm đệ tử của thầy. Cậu bé tìm cách gần gũi những đứa trẻ nhà giàu, giúp chúng làm bài. Có lần cậu bé còn làm thơ viết lên tường phòng học thể hiện rõ làng ham muốn đi tìm công danh sự nghiệp, đồng thời cũng ngầm biểu hiện nỗi khổ tâm mình không có tiền mời thầy dạy. Sau khi xem xong bài thơ đó, thầy giáo vô cùng cảm động và nhận cậu bé làm con nuôi và đem hết võ công của mình truyền đạt lại cho cậu bé (nhu cầu giao tiếp nảy sinh nhu cầu tôn trọng). Về sau cậu bé trở thành người rường cột của đất nước (nhu cầu tôn trọng khắc nhu cầu sinh lý ban đầu). Đây là “ không có việc gì khó, chỉ sợ lòng không bền”, tình yêu và sự đam mê sẽ làm cho con người vượt qua được rào cản.

Kim khắc mộc, mộc sinh hoả, hoả khắc kim: Nhu câu an toàn khắc chế nhu cầu tôn trọng ví dụ như, nếu gặp phải tình huống gặp người có vị thế hơn mình bắt nạt, thị uy, vì đại cục mình phải nhẫn. Để bảo vệ cho nhu cầu tôn trọng của mình, chúng ta phải chuyển sang nhu cầu thành tích, vượt qua chính mình chuẩn bị lực lượng chờ thời cơ, đứng lên gây áp lực, thậm chí lật đổ ” bọn ác” mặc cho thịt nát xương tan (nhu cầu thành tích khắc nhu cầu an toàn). Chị, em phụ nữ đôi khi vùng lên là như thế đó ,…

Thuỷ khắc hoả, hoả sinh thổ, thổ khắc thuỷ: Nhu cầu giao tiếp khắc nhu cầu thành tích, trong trường hợp nay là có một người xuất thân rất tốt, văn võ song toàn, nhưng do bị cấp trên đối kỵ sợ năng lực của anh ta cản trở sự nghiệp của cấp trên nên bị cấp trên luôn luôn gây khó khăn và trở ngại. Điều đó làm cho anh ta cảm thấy chán ngán, và cho rằng công ty không hoan nghênh mình. Ngọn lửa thành tích vừa nhen lên lại gặp trắc trở, nhưng vì cuộc sống cấp bách không có sự lựa chọn khác anh ta đành phải nhẫn nhục đối với sự đố kỵ của sếp, cúi lưng làm con tốt cho sếp, mong mọi người yêu thích, tìm chỗ đứng trong công ty. Anh ta đã ngoan cường sống tiếp để chờ thời cơ (quân tử báo thù mười năm chưa muộn). Thời gian sau cơ cấu tổ chức thay đổi, sếp mới lên thay, được ông sếp mới tín nhiệm mang đến cho anh ta vận mệnh mới. Khi nhu cầu giao tiếp của một người không được thoả mãn, sẽ áp chế nhu cầu thành tích thì xuất phát từ nhu cầu sinh lí, lấy đó làm cơ sở hạn chế những nhân tố không tốt do nhu cầu giao tiếp gây ra. (Đây giống câu truyện Bàng Quyên và Tôn Tẫn đấu trí). Một người khi gặp khó khăn, hoặc gặp trở ngại về tâm lý, cần tự mình bình tĩnh tìm ra nguyên nhân, sau đó cố gắng hướng về phía tốt. Như thế mới có thể giải toả được sự đau khổ và trở ngại trong nội tâm. Thực ra đây là phương pháp có hiệu quả tự mình điều tiết nhu cầu tâm lí.

Tham khảo “ Thiên thời, địa lợi, nhân hoà” của Bạch Huyết